mgr Laura Szcześniak (Mętel)
Z całą pewnością odpowiednia dieta może odgrywać niezmiernie dużą rolę podczas fazy ostrej udaru oraz w powrocie do zdrowia przez pacjenta. W przypadku, gdy u pacjenta występuje dysfagia , czyli trudność w przełykaniu, należy dostosować konsystencję spożywanych pokarmów, tak aby chory mógł je spożyć bez ryzyka zakrztuszenia się nim.
Niekiedy niezbędne jest założenie przez lekarza zgłębnika do żołądka lub tzw. przetokę odżywczą PEG przez który podawany jest pokarm do żołądka . Przy braku problemów z przełykaniem należy zastosować żywienie doustne, które jest podstawową i najbardziej korzystną formą przyjmowania pokarmu.W pierwszej kolejności należy pokryć zapotrzebowanie białkowo-kaloryczne, które w tym okresie jest zwiększone z powodu stresu metabolicznego związanego z chorobą. Ma to na celu zapobiegnięciu niedożywieniu, które może być przyczyną znacznego osłabienia organizmu, co istotnie zwiększa ryzyko występowania powikłań po udarze, znacznie spowalnia czas rekonwalescencji , zmniejsza szanse na odzyskanie sprawności po udarze, a nawet ostatecznie może zwiększać ryzyko zgonu. Niezwykle istotną kwestią jest odpowiednia podaż białka, na które zapotrzebowanie jest znacznie wyższe od standardowego zapotrzebowania dla osoby dorosłej. Zalecane jest by każdy posiłek zawierał produkty wysokobiałkowe o wysokiej jakości białka tj. chude mięso, nabiał, ryby. Produkty mleczne powinny być zawarte w każdym posiłku, ponieważ stanowią dobre źródło białka, wapnia i witaminy D3.
Dieta powinna obfitować w witaminy antyoksydacyjne (C,E, beta-karoten),witaminy z grupy B, nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspomagają pracę i regenerację układu nerwowego po udarze.
W przypadku trudności w przygotowaniu w pełni zbilansowanej diety można wykorzystać gotowe preparaty odżywcze , które mogą być stosowane jako dodatek do żywności lub jako samodzielny posiłek .
Stwardnienie rozsiane jest chorobą przewlekłą. Aktualnie nie ma skutecznego lekarstwa pozwalającego na całkowite wyleczenie tej choroby ze względu na nieznajomość przyczyny choroby i w związku brak jest przyczynowego leczenia. Stosuje się leczenie polegające na zapobieganiu i leczeniu objawów
W rekomendacjach brak jest informacji określających zapotrzebowanie czy zalecenia co do dodatkowej suplementacjimagnezu u osób cierpiących na chorobę Parkinsona. W związku z tym należy przyjąć zalecaną dzienną dawkę magnezu zawartą w normach żywienia dla ludności Polski, która wynosi dla mężczyzn około 400 mg, natomiast dla kobiet około 300 mg.Ilość tą łatwo można dostarczyć stosując zbilansowaną i różnorodną dietę. Głównymi pokarmowymi źródłamimagnezu są : nieprzetworzone produkty zbożowe, zielone warzywa liściaste, orzechy czy gorzka czekolada.
Należy jednak mieć na uwadze interakcje, które wynikają z jednoczesnego przyjmowania magnezu oraz lewodopy. Dochodzi wówczas do wzmożonego działania leku, co może powodować niepożądane skutki uboczne poprzez zwiększoną absorpcję leku.
Brak jest rekomendacji/ zaleceń na temat żywienia w padaczce alkoholowej. W pierwszej kolejności należy zadbać o zdrowie wątroby, ponieważ wpływ alkoholu na wątrobę jest niezmiernie duży. Z powodu częstej dysfunkcji wątroby oraz niedoborowej diety występuje niedobór wielu witamin i składników mineralnych tj. witamin A, D, E, K i witamin z grupy B, wapnia, żelaza, magnezu, cynku. Szczególnie niebezpieczny jest niedobór witaminy K, który może powodować obniżenie krzepliwości krwi i w rezultacie wywołać krwawienia. Natomiast zbyt mała ilość witaminy B1 może prowadzić do encefalopatii Wernickiego, która może prowadzić do uszkodzeń neurologicznych. Natomiast niedobór składników mineralnych może powodować różne dolegliwości zdrowotne, począwszy od chorób kości związanych z niedoborem wapnia, na kurzej ślepocie i chorobach skóry skończywszy. Dlatego osoby nadużywające alkohol powinny stosować zbilansowaną i zrównoważoną dietę, zwracając szczególną uwagę na dostarczanie produktów bogatych w witaminy i składniki pokarmowe, na utratę których narażone są te osoby.
Ograniczenie ilości białka w przypadku choroby Parkinsona wynika z przyjmowania leku lewodopy (L-DOPA), który jest podstawowym lekiem stosowanym w terapii u tych pacjentów. Posiłki bogatobiałkowe ograniczają wchłanianie L-DOPY.
W zależności od stopnia zaawansowania choroby zalecane są dwa sposoby podaży białka w diecie. Pierwszym z nich jest dieta niskobiałkowa, natomiast drugim tzw. dieta z redystrybucją białka. Wpływa to korzystnie na stężenie oraz metabolizm lewodopy w organizmie. W przypadku diety niskobiałkowej podaż białka powinna być ograniczona do mniej niż 0,8g białka na kg masy ciała dziennie. Natomiast dieta z redystrybucją polega na zmniejszeniu ilości przyjmowanego białka podczas śniadania oraz obiadu, na korzyść zwiększonego spożycia produktów bogatych w ten składnik pokarmowy w czasie kolacji.
Z powodu zmniejszonej perystaltyki żołądka zaleca się by leki (lewodopę) przyjmować 30-45 min przed posiłkiem. Ma to za zadanie poprawienia działania leku, ponieważ przyjmowanie go jednocześnie z posiłkiem powoduje, że dochodzi do konkurencyjnego wchłaniania aminokwasów zawartych w posiłkach białkowych i lewodopy, co może zaostrzać objawy parkinsonowskie związane z brakiem odpowiedzi na przyjmowane leczenie.
Wszystko zależy od aktualnego stanu zdrowia w jakim znajduje się osoba po przebytym udarze mózgu. Niejednokrotnie pacjenci Ci mają trudności z przyjmowaniem pokarmu, co może prowadzić do odwodnienia i niedożywienia. Częstym problemem u tych chorych jest brak samodzielności przez co mogą wystąpić problemy z samodzielnym przygotowaniem posiłku czy z ich przyjmowaniem. Dlatego przygotowując posiłki dla takiej osoby należy pamiętać, że nawet jeżeli nie wystąpiły problemy z przełykaniem, żuciem twardych pokarmów może być dla pacjentów problemowe. Wówczas posiłki powinny być w postaci gęstych przecierów i musów.
W przypadku, gdy u pacjenta występuje dysfagia , czyli trudność w przełykaniu, absolutnie nie można podawać chorym produktów w postaci stałej, ponieważ może grozić to zakrztuszeniem. Bezpieczniejsze stają się wówczas pokarmy w postaci papkowatej- zmiksowanej na jednolitą masę oraz często zagęszczone specjalistycznymi preparatami odżywczymi. Karmienie chorego z dysfagią jest możliwe, jeżeli spełnione są pewne warunki tj. pacjent jest w stanie stabilnym, wydolny oddechowo, w pełni świadomy, z zachowanym wydzielaniem śliny, bez wcześniejszych przypadków zakrztuszenia lub zachłyśnięcia. Jeżeli warunki te nie zostały spełnione, lekarz prowadzący może założyć zgłębnik dożołądkowy lub przetokę odżywczą PEG.
